Aftöz ülser, ağız içinde görülen küçük ve genellikle ağrılı yaralardır. Halk arasında “aft” ya da “pamukçuk” olarak da bilinirler. Bu yaralar, yanakların iç kısmında, dilde, dudakların iç yüzeyinde veya diş etlerinde oluşabilir. Aftöz ülserler bulaşıcı değildir ve çoğu zaman birkaç gün ile iki hafta arasında kendiliğinden iyileşir. Ancak bu süreçte yemek yemeyi veya konuşmayı zorlaştırabilir ve rahatsızlık verebilir. İşte aftöz ülser hakkında bilmeniz gereken her şey, sekiz bölümde detaylıca açıklanmıştır.
Nedenleri
Aftöz ülserlerin tam nedeni bilinmese de, bazı faktörlerin bu yaraları tetiklediği düşünülmektedir:
- Stres: Yoğun stres aft oluşumunu artırabilir.
- Travma: Sert diş fırçası kullanımı veya ağız içinin kazara ısırılması.
- Beslenme: Asitli (örneğin, narenciye) veya baharatlı gıdalar.
- Vitamin Eksiklikleri: B12, demir veya folik asit eksikliği.
- Hormonal Değişiklikler: Özellikle kadınlarda adet dönemleri.
- Bağışıklık Sistemi: Zayıf bağışıklık aftlara yatkınlığı artırabilir.
Belirtileri
Aftöz ülserler aşağıdaki belirtilerle tanınır:
- Ağızda yuvarlak veya oval, beyaz/sarımsı yaralar.
- Yaranın çevresinde kırmızı bir halka.
- Ağrı veya yanma hissi.
- Yemek yerken ya da konuşurken artan rahatsızlık.
Genellikle tek başına çıkarlar, ancak bazen birden fazla yara aynı anda görülebilir.
Teşhisi
Aftöz ülserler, bir doktor veya diş hekimi tarafından kolayca teşhis edilir. Yaranın görünümü ve ağız içindeki yeri genellikle yeterlidir. Eğer ülserler sık tekrarlıyor veya uzun süre iyileşmiyorsa, altta yatan başka bir sorun olup olmadığını anlamak için kan testleri gibi ek incelemeler yapılabilir.
Tedavi Seçenekleri
Aftöz ülserler çoğu zaman kendiliğinden geçer, ancak belirtileri hafifletmek için şu yöntemler kullanılabilir:
- Topikal Ürünler: Ağrıyı azaltan jel veya kremler.
- Antiseptik Gargaralar: İyileşmeyi hızlandırır ve enfeksiyonu önler.
- Steroidler: Şiddetli durumlarda doktor önerisiyle iltihabı azaltmak için.
Önleme Yolları
Aftöz ülserleri önlemek için şu adımları deneyebilirsiniz:
- Stres Yönetimi: Rahatlama teknikleri uygulamak.
- Ağız Bakımı: Yumuşak diş fırçası kullanmak ve hijyene dikkat etmek.
- Diyet: Tetikleyici gıdalardan (asitli, baharatlı) kaçınmak.
- Beslenme: Vitamin ve mineral eksikliklerini gidermek.
Doktora Ne Zaman Görünmelisiniz?
Aftöz ülserler genelde zararsızdır, ancak şu durumlarda doktora gitmelisiniz:
- Yaralar çok büyükse veya iki haftadan uzun süre iyileşmiyorsa.
- Sık sık tekrar ediyorsa.
- Ateş, yutma zorluğu gibi ek belirtiler varsa.
Komplikasyonları
Aftöz ülserler nadiren ciddi sorunlara yol açar, ancak şiddetli vakalarda şunları görebilirsiniz:
- Yemek yeme veya konuşma zorluğu.
- İkincil enfeksiyonlar (bakteriyel veya mantar kaynaklı).
Bu gibi durumlarda tıbbi yardım almak önemlidir.
Not: Bu makale sadece bilgilendirme amaçlıdır ve doktor tavsiyesi yerine geçmez. Sağlık sorunlarınız için bir uzmana danışın.